Około 300 m2 ścian budynków w kampusie Uniwersytetu w Białymstoku zostało zabezpieczonych specjalną folią UV, pozwalającą ograniczyć liczbę kolizji ptaków ze szklanymi powierzchniami. To pionierskie działanie, ze względu na swoją skalę oraz nowatorką folię, było możliwe dzięki współpracy Uniwersytetu z partnerami: polską Fundacją Szklane Pułapki, austriacką organizacją BirdShades oraz lokalną firmą budowlaną.
Szklane ściany, okna wielkich rozmiarów, ozdobne refleksyjne elementy – we współczesnej architekturze pojawia się ich coraz więcej, są jednak poważnym zagrożeniem dla ptaków.
„Choć zdarza się, że świeżo umyta szyba w oknie czy drzwiach jest tak przejrzysta, że jej nie widzimy, ludzki mózg, dzięki różnym wskazówkom w postaci klamek czy cieni, jest w stanie ją "zobaczyć". Podobnie rozróżniamy ścianę lasu od jego odbicia w lustrzanej elewacji budynku. Ptaki trochę inaczej widzą świat. Swoje lustrzane odbicie traktują jako rywala, odbicie skupiska krzewów - jako ciągłość środowiska, a zacienione elementy szyb jako szczeliny, w których można się schować. Ów efekt lustra, czy sama przezroczystość przeszklonych powierzchni, jest ogromnym zagrożeniem dla ptaków, które się o nie rozbijają” wyjaśnia dr Krzysztof Deoniziak z Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku.
„Gdy kilkanaście lat temu powstawał projekt naszego kampusu, ten aspekt jego architektury nie był brany pod uwagę. Dziś wiemy, że niektóre ściany budynków warto zabezpieczyć, aby harmonia z naturą, która jest wpisana w założenia kampusu, była pełniejsza. Musimy jednak robić to w taki sposób, by jednocześnie nie ingerować w zamysł artystyczny projektantów, by nie zmieniły się walory wizualne obiektów” komentuje prof. Robert Ciborowski, rektor UwB.
Problemem był materiał do zabezpieczenia szklanych powierzchni. Dość powszechne na rynku folie ochronne nie są w pełni przejrzyste: najczęściej widoczny jest na nich jakiś wzór. Ornitolodzy zaobserwowali, że aby wzór pełnił skuteczną rolę, musi być tak gęsto umieszczony na szybie, aby ptak ocenił że nie zmieści się między elementami wzoru, i nie ma znaczenia, czy wzorem są kropki, kreski, czy sylwetki ptaków drapieżnych, które same przez się nie pełnią funkcji odstraszającej, lecz są po prostu graficznym elementem. 
Rozwiązaniem idealnym do zastosowania w uniwersyteckim kampusie okazał się produkt opracowany przez austriacką organizację BirdShades, która od lat działa na rzecz ochrony  ptaków.
„Opracowana przez nas folia jest przezroczysta dla ludzkiego oka. Zawiera jednak specjalny wzór w regularnych odstępach. Ten wzór jest aktywny w świetle ultrafioletowym, które widzą ptaki. Pozwala im to postrzegać powierzchnię pokrytą naszą folią jako przeszkodę i omijać ją” tłumaczy Dominique Waddoup z BirdShades.
Jak ocenia Fundacja Szklane Pułapki, która wyszła z inicjatywą tego przedsięwzięcia, jest ono pionierskie przede wszystkim ze względu na swoją skalę: do tej pory nie ma w Polsce i Europie zbyt wielu przykładów zabezpieczenia dużych szklanych powierzchni folią ochronną UV. 
Wszyscy partnerzy inicjatywy są zgodni, że potrzebna jest również powszechna edukacja w zakresie ryzyka kolizji ptaków ze szklanymi powierzchniami i możliwości zapobiegania takim zdarzeniom.

Strona internetowa Kampusu Uniwersyteckiego w Białymstoku:

https://25.uwb.edu.pl/kula_w_kampusie_uwb/

Folie ostrzegające ptaki:
https://www.birdshades.com/
https://jestemnaptak.pl/jak-pomoc-ptakom/szyby-i-ptaki-niewidzialne-zagrozenie/
https://swiat-szkla.pl/article/17348-2021-03-05-21-48-10
https://szklanepulapki.pl/sklep/

Direct SGDs - Bezpośrednie SDG
Życie na lądzie (SDG 15)

Indirect SDGs – Pośrednie SDG
Innowacyjność, przemysł, infrastruktura (SDG 9)
Zrównoważone miasta i społeczności (SDG 11)
Partnerstwa na rzecz celów (SDG 17)

Uzasadnienie
SDG 15. Ekologiczne rozwiązania budowlane i planistyczne, które pasują do ekosystemu i miejsca. Ochrona dzikich zwierząt - ptaków.
SDG 9. Miejsca nauki z zaawansowanymi technologicznie rozwiązaniami przyjaznymi dla środowiska.
SDG 11. Obszary miejskie z rozwiązaniami architektonicznymi i planistycznymi, które są zgodne z zasadami ochrony przyrody.
SDG 17. Uniwersytety współpracujące z partnerami zewnętrznymi w celu pracy nad przyjaznymi dla środowiska działaniami i rozwiązaniami, takimi jak współpraca z organizacjami pozarządowymi i firmami produkującymi innowacyjne folie zapobiegające wypadkom ptaków.
 

1. W jaki sposób projektować budynki zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i ochrony przyrody?
2. Jak możemy zapobiegać kolizjom ptaków z twardymi, przezroczystymi powierzchniami, takimi jak okna lub ekrany akustyczne?

Lokowanie budynków na obszarach cennych przyrodniczo (niekoniecznie chronionych), takich jak las w pobliżu rezerwatu w przypadku Kampusu Uniwersyteckiego w Białymstoku, zawsze budzi kontrowersje. Oprócz pozytywnych walorów edukacyjnych, wywiera również presję na ekosystem, w którym funkcjonuje, zarówno podczas budowy (wycinka drzew, naruszenie siedlisk, transport ciężki, hałas, zakłócenie równowagi wodnej itp.), jak i podczas użytkowania (transport pracowników i studentów, hałas, światło, efekt wyspy ciepła itp.)

Piotr Znaniecki, Fundacja SocLab, Polska
Fundacja SocLab, Białystok, Polska